Safra Kesesi Taşı
Safra kesesi nerededir, ne işe yarar?
Karaciğere yapışık bir organımızdır. Karnımızın sağ üst tarafındadır. Karaciğerde üretilen safranın bağırsağa iletilmesinde bir ara deposu görevi görür.
Safra ne işe yarıyor?
Yemekten sonra safra kesesi kasılarak, sindirimin kolaylaşması ve yağların emilimi için gerekli olan safrayı, gıdalar ile daha yoğun bir şekilde buluşmasını sağlar.
Safra kesesi olmadığı zaman ne oluyor?
Ara depo olmaksızın safra devamlı bir şekilde bağırsağa akmaya devam ediyor. Gıdalarla bu şekilde karşılaşıyor. Bu durum hazımsızlık ve şişkinliğe yol açabilir. Fakat safra kesesi taşı olan kişilerde de safra kesesi sağlıklı çalışmadığı için bu tür şikayetler olabilir ve genellikle bu şikayetler ameliyattan sonra düzelir.
Safra kesesi taşları neden oluşuyor?
Safra kesesi içinde bulunan kolesterol ve bilirübin gibi bazı pigmentlerin çökelti oluşturması sonucunda oluşur. Safra taşlarının %90’ı kolesterol taşlarıdır.
Safra taşları en çok kimlerde görülür?
Daha çok 40’lı yaşlardan sonra görülür. Kadınlarda ve özellikle çok doğum yapmış kadınlarda görülür. Şişmanlarda biraz daha fazla görülür. Bazen gebelerde safra sorunlarına daha fazla rastlıyoruz.
Safra kesesi taşı olanlarda ne gibi belirtiler olabilir?
Birçok kişide belirti vermeyebilir. Belirti verdiğinde özellikle karın sağ üst bölümünden sırta vuran karın ağrısı şeklinde görülür. Çoğu kez mide ağrısı şeklinde karşımıza çıkabilir. Ağrı çoğu kez ağır bir beslenmeyi takip edebilir. Gıdalara karşı tahammülsüzlük, hazımsızlık, bulantı, kusma eşlik edebilir.
Safra kesesi taşı teşhisi nasıl konulur?
En basit ve güvenilir yöntem olan ultrasonografik inceleme ile konulur.
Hangi tür gıdalar daha çok rahatsız eder?
Kızartmalar, yumurta, çikolata gibi yiyecekler ile ıspanak, karnıbahar, lahana, turp gibi bazı sebzeler de şikayetlere yol açabilir.
Safra kesesi taşları ne gibi sorunlara neden olabilir?
Kolesistit (safra kesesi iltihabı), Sarılık (taşların ana kanala düşmesi veya aşırı büyümüş safra kesesinin ana safra kanalına basısına bağlı), pankreas iltihabı, uzun dönemde kanser gelişimi(?), biliyer siroz denilen siroz gelişimine neden olabilir. Safra taşlarının kanser gelişimini arttırdığı yönünde istatiksel çalışmalar bulunmaktadır. Safrakesesi taşının büyük olması riski biraz daha arttırır.
Safra taşını tedavisi nedir? Sadece taş mı alınıyor? Safra kesesi de alınıyor mu?
Öncelikli tedavi ameliyat ile safra kesesinin alınmasıdır. Sadece taş alınma tedavisi uygulanmamaktadır. Taşın yeniden tekrarlama olasılığı yüksektir. Taş kırdırma gibi tedaviler, taşların kanala düşüp sorunlara yol açması nedeni ile terk edilmiştir. Taş eritme tedavileri de ameliyatın çok riskli olduğu kişilerde veya sadece safra kesesi çamuru olan hastalarda denenebilir.
Safra kesesi ameliyatında hangi yöntem tercih edilir?
Laparaskopik (kapalı) ameliyatlar tercih edilir. Ancak daha önce geçirdiği karın ameliyatlarına bağlı ileri derecede yapışıklığı olan, karın içinin basınç artışının tehlikeli olduğu kalp damar hastalıkları gibi durumlarda açık ameliyat tercih edilebilir. Bunun dışında kapalı ameliyat esnasında ileri derecede yapışıklığı olan veya anatomik varyasyon nedeniyle net anatomiyi ortaya koyamadığımız durumlarda açık operasyona geçmemiz gerekebilmektedir. Genellikle ameliyattan 5-6 saat sonra ağızdan beslenmeye geçilir ve sorun olmadığı durumda en geç bir gün içinde taburcu edilebilir.
Ameliyat sonrası ne gibi şikayetler olabilir?
Hazımsızlık, bazen safra kesesi alınmadan önceki gibi ağrılar, safranın mideye kaçışına bağlı gastrit olabilir. Ben genel olarak sıkı bir diyet programı vermemekle birlikte, ameliyat sonrası hazımsızlık şikayeti olanlarda, daha önceki yazımda da belirttiğim; kızartmalar, yağlı gıdalar, çikolata, yumurta gibi gıdalara bir dönem ara verilmesini önermekteyim.
Safra kesesi taşı, ana kanala taş düştüğü zaman ne yapıyoruz?
Safra kesesi içindeki taşın, ana safra kanalına kanala düştüğü zaman, öncelikle ERCP işlemi denile bir yöntem ile ana kanaldaki taşların temizlenmesini takiben laparaskopik ameliyat yapıyoruz. Bu yöntemde ağızdan endoskopi ile on iki parmak bağırsağında, ana safra kanalının açıldığı bölgeden, kanal içi taşlar, büyük ameliyata gerek kalmadan temizlenebilmektedir. ERCP yöntemi ile taşın alınamadığı durumlarda açık ameliyat ile hem safra kesesini alıyoruz, hem de kanaldaki taşları temizliyoruz.